با این حال هنوز شرکت هایی هستند که توجهی به تهدیدهای آمریکا نکرده‌اند که از جمله این شرکت‌ها می توان به بعضی شرکت‌های روسی و چینی اشاره کرد. اگرچه بعضی شرکت‌های روس مانند لوک‌اویل هم که قراردادی در ایران نداشتند بازار مطمئن‌تر کشورهای غربی را به بازار ایران ترجیح دادند.

در کنار آنها شرکت‌هایی مانند OMV اتریش هم در ایران حضور داشتند که در ابتدا اعلام کردند ایران را ترک نخواهند کرد اما زمان زیادی طول نکشید که تصمیم‌ها آنها هم تغییر کرد و رسما اعلام کردند در ایران نمی‌مانند.

بیشتر بخوانید:

زنگنه: اوپک از «ترامپ» فرمان نمی‎گیرد

در میان تفاهم‌نامه‌هایی که بعد از برجام بین مسئولان صنعت نفت ایران و شرکت‌های اروپایی به منظور توسعه میادین نفتی و گازی امضا شد قالب این شرکت ها در حال ترک ایران هستند و تنها بعضی شرکتهای روسی و چینی قول همکاری داده اند؛ در واقع بعضی شرکت‌های روسی و چینی رسما اعلام کرده اند حاضرند جایگزین شرکت های اروپایی شوند که ایران ترک کرده‌اند.

چیدن تمام تخم مرغ ها در سبد کشورهای اروپایی که وابستگی اقتصادی مستقیم با آمریکا دارند از جمله شرکت‌های بی پی، توتال، انی و امثال آن عملا باعث معطل ماندن طولانی مدت پروژه‌های نفتی ایران خواهد شد. البته این نکته نیز جالب است در این میان برخی از شرکت های آسیایی نیز ترجیح داده اند که ایران را رها کنند و فعالیت خود را در دیگر نقاط ادامه دهند.

*حضور روس‌ها در 12 تفاهم نامه نفتی

به عنوان نمونه می توان از ابراز تمایل شرکت گاز پروم روسیه برای فعالیت در دو میدان نفتی آذر و چنگوله اشاره کرد که اخیرا نیز غلامرضا منوچهری معاون توسعه مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران نیز در این باره اعلام کرده است مذاکره با این شرکت در خصوص این دو میدان به طور جدی در حال پیگیری است.

از 19 تفاهم‌نامه‌ای که بعد از اجرای برجام امضا شده است روس‌ها در 12 تفاهم نامه به طور مستقل یا در کنار دیگر شرکت‌های خارجی حضور دارند که در جدول زیر قابل ملاحظه است:

البته علیرغم حضور روس‌ها در این ۱۹ تفاهمنامه اما تا کنون تنها یک قرارداد نه چندان مهم با شرکت زابروژنفت روسیه نهایی و امضا شده است.

*تحلیلگر روس: روس‌ها چیزی برای ازدست دادن ندارند

در همین رابطه «پیتر پوشکاروف» تحلیل گر ارشد مسائل اقتصادی و انرژی روسیه گفته است شرکت‌های روسی چون هم اکنون در تحریم‌های آمریکا هستند دیگر چیزی برای ازدست دادن ندارند و با خیال آسوده در ایران کار خواهند کرد.

به گفته وی شرکت‌های روسی به تجارت خود در ایران ادامه می دهند، گویی هیچ اتفاقی اصلا در بخش نفت، گاز و انرژی هسته ای نیفتاده است. روس ها این مزیت را نسبت به اروپایی ها از قبیل توتال، ایرباس که تجارت اصلی آنها در ایالات متحده و بورس های این کشور است، دارند.

این تحلیل گر تصریح کرد: شرکت های روسی می توانند به سادگی تهدیدات واشنگتن را برای اعمال جریمه در صورت همکاری با ایران یا انجام پروژه در این کشور نادیده بگیرند. تجارت روسیه با ایران فقط ۲ میلیارد دلار است؛ اما می تواند به طرز قابل توجهی رشد پیدا کند.

*تمایل روس‌ها برای سرمایه گذاری 50 میلیارد دلاری در صنعت نفت

خرید نفت ایران توسط روسیه روی دیگر سکه تعاملات نفتی دو کشور است و  در دیداری که بین بیژن زنگنه، وزیر نفت کشورمان و الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه در اواخر سال ۱۳۹۵ صورت گرفت قرار شد نفت ایران به یک شرکت روسی و برای مقاصد خارج از روسیه فروخته ‌شود و ۵۰ درصد پول فروش نفت به روسیه به صورت نقدی تحویل ایران داده و ۵۰ درصد دیگر صرف خرید کالا و خدمات از روسیه شود که این موضوع نیز در مرحله اجرا قرار گرفت.

تمایل روس‌ها برای حضور در صنعت نفت ایران غیر قابل انکار است. به طوریکه یوری اوشاکوف، دستیار رئیس جمهوری روسیه اخیرا اعلام کرده است که شرکت‌های نفت و گاز این کشور می‌توانند بیش از ۵۰ میلیارد دلار در توسعه میدان‌های نفت و گاز ایران سرمایه‌گذاری داشته باشند.

به گفته وی انرژی امیدوارکننده‌ترین حوزه برای همکاری میان روسیه و ایران است؛ شرکت‌های پیشتاز نفت و گاز روسیه، همچون گازپروم، گازپروم نفت، روسنفت، زاروبژنفت و تاتنفت به طور ساختارمند توسعه میدان‌ها را در ایران بررسی می‌کنند؛ حجم مورد انتظار سرمایه‌گذاری بیش از ۵۰ میلیارد دلار است.

* معاون سابق زنگنه: شرکت‌های غیر غربی باید در اولیت همکاری ایران قرار بگیرند

علی ادیانی عضو کمیسیون انرژی مجلس نیز با اشاره به حضور روسیه در صنعت نفت ایران گفته است در بحث مربوط به انعقاد قراردادهای نفتی با شرکت‌های خارجی در چارچوب منافع ملی، امکان همکاری با هریک از شرکت‌های  علاقمند به سرمایه‌گذاری وجود دارد حتی برای حضور شرکت‌های آمریکایی منع صریح قانونی وجود ندارد.

وی با بیان اینکه انعقاد قرارداد نفتی به شرایط دو جانبه بر می‌گردد، می گوید هر کشور و هر شرکت سرمایه‌گذاری که شرایط بهتری با امتیازات بیشتری را فراهم کند در اولویت قرار خواهد گرفت.

به گفته ادیانی در انعقاد قراردادهای نفتی تکیه و توجه به ارتباط استراتژیک بسیار مورد اهمیت است و روابط و نوع نگاه ما به کشورهایی چون روسیه، چین و بعضا هندوستان  یک نگاه استراتژیک بوده و از نگاه تاکتیکی به دور است.

ادیانی ادامه می دهد تجربه بعد و قبل از انقلاب به ما یادآوری می‌کند که شرکت‌های آسیایی و غیر غربی باید در اولویت قرار بگیرد چرا که شرکت‌های غربی به دنبال نوع نگاه استعماری هستند و بعد از انقلاب هر گاه نظام سلطه تصمیمی گرفت این‌ شرکت ها همراه آنها بوده‌اند، شرکت‌های بزرگ غربی همچون توتال و شل  در دوران تحریم‌ها کارهای  خود در ایران را رها کرده و رفته‌اند.